Test Endorfy Fera 5 Black. Chcieli poprawić doskonałe chłodzenie - jak wyszło?

Endorfy Fera 5 Black to odświeżona wersja najpopularniejszego coolera na naszym rynku, która oferuje stylowe czarne matowe wykończenie. Cóż, to chłodzenie jest tak dobre, że trudno w nim poprawić cokolwiek innego niż wygląd, więc uważam, że to trafiony ruch. Pytanie tylko, dlaczego tak późno? Fera 5 Black oprócz stylowego czarnego malowania oferuje też świetną wydajność w niskiej cenie, niewielkie gabaryty oraz kompatybilność z wieloma podstawkami. Za generowanie przepływu powietrza z gęsto użebrowanego radiatora odpowiada niezastąpiony Endorfy Fluctus 120 PWM o prędkości 1800 RPM. Jest to wysokociśnieniowy wentylator opracowany z Synergy Cooling, który oferuje wysoką wydajność i niską emisję hałasu. Wspiera też pracę półpasywną, a wytrzymałe łożysko FDB gwarantuje długie i bezawaryjne działanie, wszak 6 lat gwarancji nie bierze się z powietrza. Zanim jednak wystawimy ocenę, zapraszam na obszerną analizę najnowszego chłodzenia procesora oraz testy na platformach Intel oraz AMD.

Endorfy Fera 5 Black to tak dobre chłodzenie procesora, że trudno w nim poprawić cokolwiek innego niż wygląd, więc uważam że to trafiony ruch. Pytanie tylko, dlaczego tak późno?

Spis treści:

• Specyfikacja
• Opakowanie i wyposażenie
• Radiator
• Wentylatory
• Blok wodny
• Montaż
• Platformy testowe
• Wydajność AMD Ryzen 9 7900X
• Wydajność Intel Core i5 12600K
• Wydajność przy 38 dbA - normalizacja głośności
• Testy w Cinebench 23
• Maksymalne TDP oraz taktowanie CPU
• Pomiar natężenia ciśnienia akustycznego głośność pracy
• Inspekcja kamerą termowizyjną
• Podsumowanie i ocena

Specyfikacja Endorfy Fera 5 Black:

Seria Fera 5 to tak naprawdę odświeżenie serii o czarne matowe malowanie oraz ładniejszy top. W ofercie nadal pozostaną zwykłe modele oraz dodatkowa wersja dwuwentylatorowa Dual Fan w wersji Black. Jest to konstrukcja jednowieżowa składająca się z czterech rurek cieplnych o średnicy 6 mm z bezpośrednim kontaktem z odpromiennikiem IHS procesora. Chłodzenie to klasa budżetowa, bo Endorfy kontynuuje współpracę z Synergy Cooling, nadal wyznaczając trendy w budżetowej kategorii wieżowych coolerów CPU. Wysokociśnieniowy wentylator Endorfy Fluctus sterowany jest sygnałem PWM oraz posiada funkcję pracy półpasywnej, a zastosowanie łożyska FDB gwarantuje długą i bezawaryjną pracę. 

 

Opakowanie i wyposażenie

Chłodzenia są solidnie zapakowane w pudełko z szarej tektury z czarnymi akcentami, gdzie znajdziemy niezbędne dane techniczne oraz zdjęcie przedstawiające produkt. 

W środku znajdują się radiator i wentylatory, a w osobnym opakowaniu akcesoria montażowe. Miłymi dodatkami są pasta termoprzewodząca oraz dodatkowy komplet zapinek dla drugiego wentylatora.

Wyposażenie dodatkowe jest standardowe i oprócz chłodzenia otrzymujemy:

• zestaw montażowy Intel oraz AMD,
• pastę termoprzewodzącą,
• wentylator,
• instrukcję.

Testowane chłodzenie jest kompatybilne z podstawkami:

• Intel: 775 / 1150 / 1151 / 1155 / 1156 / 1200 / 1366 / 2011(-3) / 2066
• AMD:  AM3(+) / AM2 (+) / FM2(+) / FM1 / AM4 / AM5 

Backplate dla podstawek Intel wykonany jest tworzywa, a AMD wykorzystuje backplate z płyty głównej. Cały zestaw montażowy pomalowany został na kolor czarny.

Radiator

Radiator Fera 5 Black ma wymiary (wys. x szer. x gł.) 155 x 127 x 77 mm z wentylatorami. Składa się on z 53 gęsto upakowanych aluminiowych blach zwanych finami, które mają malutkie wypustki zwiększające powierzchnię oddawania ciepła i dodatkowo na długim boku są ząbkowane. Wentylator jest lekko zagłębiony w radiatorze, aby cały ruch powietrza kierowany był prosto za łopatki wentylatora, nic nie ma prawa uciec i się zmarnować. Ponadto, aby zmniejszyć poziom natężenia dźwięku, wentylator jest nieco oddalony od żeber radiatora. Na radiatorze mamy zaznaczony kierunek przepływu powietrza na dole oraz na boku coolera.

Finy na krótkim boku są specjalnie zagięte, tworząc niemal jednolitą ścianę, kierującą powietrze na cały radiator, by jak najmniej strumienia powietrza uciekało na boki. Na topie mamy plastikową osłonę, która pełni nie tylko walory estetyczne, ale i kieruje strumieniem powietrza, centralnie mamy logo Endorfy.

Wentylatory

Wentylatory Fluctus 120 PWM już wielokrotnie omawiałem i testowałem (link do testu), ale przypomnę, że model ten oferuje zwiększone ciśnienie statyczne, czyli jest przeznaczony do chłodnic lub radiatorów o gęstym upakowaniu finów. Prędkość obrotowa sterowana jest sygnałem PWM i zawiera się w zakresie od 250 do 1800 obr./min. Dzięki zastosowaniu łożyska FDB żywotność określona jest na 100 000 godzin, a praca jest cicha i bezpieczna w każdej pozycji. Wentylator może pracować półpasywnie, wyłączając się poniżej 5% wypełnienia sygnałem PWM i włączając po przekroczeniu 10% sygnału PWM.

Wentylatory posiadają podkładki antywibracyjne, a żeby ograniczyć plątaninę przewodów, producent zastosował rozgałęźnik typu Y do podłączenia kolejnego. Plus jest taki, że nie ma tutaj nadmiaru kabla i da się go schludnie ukryć. Fluctus 120 PWM pracuje z maksymalnymi obrotami 1800 obr./min, gwarantując wydajność i dobrą kulturę pracy. Mamy tutaj dziewięć łopatek w kształcie "sierpa" z charakterystycznymi ząbkami na górnej krawędzi. Taka budowa powoduje, że zasysane powietrze jest wręcz przecinane i nie powoduje turbulencji generujących nieprzyjemnie odbierane dźwięki zwane potocznie hałasem. 

Stopa

Stopa radiatora wykorzystuje bezpośredni kontakt czterech rurek cieplnych o średnicy 6 mm i jest solidnie wykonana. Nie jest to stopa wypolerowana na lustro i nie jest niklowana, ale wygląda dobrze i trudno w tej klasie wymagać czegoś więcej. 

 

Montaż na platformach INTEL oraz AMD

Montaż jest banalnie prosty i intuicyjny. Backplate dla podstawki Intel jest wykonany z blachy, a podstawka AMD AM4 i AM5 wykorzystuje standardowy blackplate dodawany z płytą główną.

Cooler Endorfy Fera 5 Black prezentuje się bardzo dobrze.

 

Platformy testowe

Na początku 2024 roku przygotowaliśmy kilka zmian w platformach testowych oraz wdrożyliśmy kilka nowych testów, mamy nadzieję, że przypadną wam do gustu. Główna zmiana to dodanie nowej platformy testowej AMD AM5 (zamiast wysłużonej już z procesorem Intel Core i9-9900K), na którą składa się bardzo wydajny procesor AMD Ryzen 9 7900X. Dla przetestowania możliwości najwydajniejszych zestawów chłodzenia, drugi procesor zostanie podkręcony aż do 5,3 GHz na wszystkich rdzeniach. Ponadto dodane zostały testy z wykorzystaniem oprogramowania Cinebench R23, które pokazują nie tylko wydajność układu chłodzenia procesora przy dławieniu termicznym do 85 st. C, bo sprawdzimy również z ich pomocą, na jakie maksymalne TDP danego procesora pozwala testowany układ chłodzenia.

Platforma testowa 1 - AMD:

• Procesor: AMD Ryzen 9 7900X
• Płyta główna: Asus ProArt X690E-Creator WIFI
• Pamięć RAM: DDR5 CORSAIR VENGEANCE RGB 2x16 GB 6000 MHz CL 36
• Karta graficzna: KFA2 RTX 2060 SUPER
• Dysk systemowy: HIKVISION E100
• Zasilacz: Asus ROG Strix 750 W Gold
• Pasta termoprzewodząca: Pactum PT2 nakładana na X

W samej metodologii również zaszły pewne zmiany. Dokonamy kilku pomiarów wydajności na procesorze podkręconym do 5,3 GHz i 5 GHz, gdzie wentylatory i ewentualnie pompa wody na chłodzeniu CPU zostały na sztywno ustawione na 100% oraz dodatkowe testy mające na celu wskazanie maksymalnego TDP w benchmarku Cinebench R23 i taktowania rdzeni czy wynik punktowy w benchmarku CB23. Przy takich ustawieniach dokonamy pomiaru temperatur programem HWiNFO v7.14. Jako obciążenie procesora wykorzystamy także Prime95 i test Small FFT. Procesor będzie obciążony w 100%, a sam test potrwa 20 min, po których następuje 5 minut wychłodzenia oraz kolejny 20-minutowy test pomiarowy. Podawane wyniki to delta temperatury najcieplejszego rdzenia i temperatury otoczenia.

Test 38 dBA

Dodatkowo wprowadzony został test przy natężeniu dźwięku 38 dBA z odległości 40 cm. Polega on na ręcznym ustawieniu prędkości wentylatorów, by natężenie ciśnienia akustycznego z odległości 40 cm wynosiło dokładnie 38 dBA. W tym teście procesor ustawiony jest na 5 GHz, przy napięciu rdzeni 1,15 V. Pompa cieczy w przypadku AiO zawsze pracuje na 100% obrotów.

Platforma testowa 2 - Intel:

• Procesor: Intel i5-12600K 
• Płyta główna: Gigabyte Z690 UD
• Pamięć RAM: DDR4 Patriot Viper DDR4 2x8 GB 3600 MHz
• Karta graficzna: KFA2 RTX 2060 SUPER
• Dysk systemowy: HIKVISION E100
• Zasilacz: Asus ROG Strix 750 W Gold
• Pasta termoprzewodząca: Pactum PT2 nakładana na X

Procesor Intel i5-12600K został podkręcony do 4,8 GHz (rdzenie P-core), przy napięciu rdzeni 1,2 V (rdzenie E-core pracują z domyślnym traktowaniem). Wentylatory i ewentualnie pompa wody na chłodzeniu CPU zostały na sztywno ustawione na 100%. Przy takich ustawieniach dokonamy pomiaru temperatur programem HWiNFO v7.14. Jako obciążenie procesora wykorzystamy tym razem Prime95 i test Small FFT. Procesor będzie obciążony w 100%, a sam test potrwa 20 min, po których następuje 5 minut wychłodzenia oraz kolejny 20-minutowy test pomiarowy. Podawane wyniki to delta temperatury najcieplejszego rdzenia i temperatury otoczenia.

Test 38 dBA

Dodatkowo wprowadziliśmy test przy natężeniu dźwięku 38 dBA z odległości 40 cm. Polega on na ręcznym ustawieniu prędkości wentylatorów, by natężenie ciśnienia akustycznego z odległości 40 cm wynosiło dokładnie 38 dBA. W tym teście procesor ustawiony jest na 4,8 GHz przy 1,2 V.

Pomiary natężenia dźwięku:

- podczas testu temperatur, w momencie pełnego obciążenia,

- w trybie spoczynku, na 30% prędkości obrotowej w trybie PWM lub 3,6 V przy sterowaniu DC.

Testy głośności przeprowadzamy decybelomierzem Voltcraft SL200. Minimalny poziom, jaki zmierzyliśmy w pomieszczeniu testowym, to 31,9 dBA. Dlatego też, jeśli na wykresie głośności widzicie 31,9 dBA, oznacza to, że cooler był niesłyszalny.

Wydajność AMD Ryzen 9 7900X

Testy wydajności zostały przeprowadzone w obudowie typu benchtable i pomieszczeniu o temperaturze 22-25 stopni Celsjusza. Metodologia testów opisana została wcześniej.

Na wykresach podane są osiągane podczas testów prędkości obrotowe wentylatorów, ewentualnie pomp cieczy chłodzącej. Procesor ma ustawione dławienie termiczne po przekroczeniu temperatury 85 st. C, wynik na wykresach z temperaturą 85 st. C oznacza throttling.

Przy maksymalnych obrotach wentylatorów Endorfy Fera 5 Black nie poradził sobie ze schłodzeniem Ryzena 9 7900X podkręconego do 5,3 GHz na wszystkich rdzeniach, z granicą dławienia termicznego ustawioną na 85 st. C. W ustawieniach na 5 GHz Endorfy Fera 5 Black wypada 3,2 st. C słabiej niż be quiet! Dark Rock Pro 5. Trudno oceniać wydajność na podstawie trzech coolerów powietrznych, ale baza rośnie systematycznie.

Wydajność Intel Core i5 12600K

Testy wydajności zostały przeprowadzone w obudowie typu benchtable i pomieszczeniu o temperaturze 22-25 stopni Celsjusza.

Na wykresach podane są osiągane prędkości obrotowe wentylatorów, ewentualnie pomp cieczy chłodzącej.

W przypadku Intel Core i5-12600K nie ma niespodzianek, wynik tożsamy z Fera 5.

Wydajność przy 38 dBA

Wprowadzony został test przy natężeniu dźwięku 38 dBA, mierzony z odległości 40 cm. Polega on na ręcznym ustawieniu prędkości wentylatorów, by natężenie ciśnienia akustycznego z odległości 40 cm wynosiło dokładnie 38 dBA. 

Sprzęt w tym teście pracował z obrotami:

• wentylatory 84% PWM - 1753 RPM.

Testy w Cinebench 23

Maksymalne TDP oraz taktowanie:

Endorfy Fera 5 Black delikatnie ogranicza już procesor, ale nadal pozwala uzyskać wysokie taktowanie oraz dobry wynik maksymalnego TDP CPU Ryzen 9 7900X na poziomie 175,4 W. No cóż, jest to chłodzenie za 150 zł, trudno oczekiwać więcej.

Pomiar ciśnienia akustycznego

Pomiar ciśnienia akustycznego (popularny hałas) dokonywany był za pomocą decybelomierza, który ustawiono prostopadle do rotora w odległości 40 cm. Jako urządzenie pomiarowe posłużył Voltcraft SL-200, a pomiary wykonywane były w porach nocnych celem wykluczenia czynników zewnętrznych (ruch uliczny, dzieci itp.). Tło pomiaru w pomieszczeniu testowym wynosiło 31,9 dBA, natomiast temperatura otoczenia wahała się w zakresie 22-25 stopni Celsjusza. Czas pomiaru wynosił minimum 120 sekund lub do momentu ustabilizowania się wyniku, a zapisywane były tylko najwyższe zarejestrowane wartości. Zanim przejdę do testów, zapoznajcie się z poniższym zestawianiem:

• 10 dBA - normalne oddychanie/szelest liści,
• 20 dBA - szept,
• 30 dBA - ciche pomieszczenie w domu,
• 40 dBA - lodówka,
• 50 dBA - normalna rozmowa,
• 60 dBA - śmiech,
• 70 dBA - odkurzacz lub suszarka do włosów,
• 80 dBA - głośna muzyka/duży ruch miejski.

Należy mieć na uwadze, że własne ustawienia krzywych wentylatorów pozwolą większości coolerów uzyskać wyższą kulturę pracy.

Endorfy Fera 5 Black to cichy układ chłodzenia, 40,2 dBA przy pełnej prędkości obrotowej wentylatorów oraz 31,9 w spoczynku mówią same za siebie.

Analiza termowizyjna kamerą FLIR

Wykonałem kilka zdjęć kamerą termowizyjną FLIR LEPTON, która jest zainstalowana w telefonie uleFone Armor 9. Kamera termowizyjna pozwala na badanie wielu punktów jednocześnie, wykorzystując wiele różnych filtrów.

Chłodzenie 100% - Ryzen 9 7900X @ 5,3 GHz

Sekcja zasilania obciążenie 100% - Ryzen 9 7900X @ 5,3 GHz

Radiator jest równomiernie nagrzany, a sekcja zasilająca się nie przegrzewa.

Ocena i opinia

Endorfy Fera 5 Black to zaktualizowana wersja popularnego chłodzenia powietrznego Fera 5, które miało swoją premierę w 2021 roku i do tej pory trudno znaleźć dla niego konkurenta w tym przedziale cenowym. Model ten wyglądał jednak dość budżetowo, więc odświeżenie produktu o czarne matowe malowanie jest jak najbardziej pożądane i ma szansę trafić w gust  wielu użytkowników. Ponadto otrzymujemy wydajne jak na swoją półkę cenową chłodzenie, świetną kulturę pracy oraz dobry wentylator z łożyskiem FDB. Co więcej, chłodzenie jest kompatybilne nie tylko z najnowszymi procesorami Intel i AMD, ale oferuje szerokie wsparcie dla starszych podstawek.

Endorfy Fera 5 Black nie ma znaczących wad, jednak w testach na podkręconym Ryzenie 7900X sobie nie poradził. Cóż, nie ta kategoria "wagowa", więc trudno tutaj zmniejszać ocenę, ale fakt należy odnotować. 

Endorfy Fera 5 Black dobrze radzi sobie z większością procesorów, ale nie z podkręconymi modelami high-end. Chłodzenie jest również bardzo ciche, co czyni je idealnym wyborem dla osób wrażliwych na hałas.

Endorfy Fera 5 Black to doskonałe chłodzenie powietrzne, które oferuje świetny stosunek ceny do wydajności. Jest to idealny wybór dla osób szukających wydajnego, dobrze wyglądającego i cichego chłodzenia dla swojego procesora. Model ten dobrze radzi sobie z większością CPU, jednak podkręcone modele high-end to dla niego nieco za dużo. "Nowość" Endorfy jest również bardzo cicha, co czyni ją idealnym wyborem dla osób wrażliwych na hałas. Cena produktu oscylująca w okolicach 149 złotych to dobra propozycja, tym samym oceniam produkt na 10/10 oraz dodaję wyróżnienia rekomendacja, kultura pracy i wydajność. W tym miejscu zapytacie pewnie o białą wersję, więc od razu odpowiadam - niestety na razie jej nie będzie. 

 

 

Endorfy Fera 5 Black - opinia:

 Endorfy Fera 5 Black - zalety:

• Wydajność
• Kultura pracy
• Praca półpasywna
• Prosty montaż
• Kompatybilność z wieloma podstawkami
• Wentylator z łożyskiem FDB
• Dobra pasta termoprzewodząca w zestawie
• Wysoka jakość
• Niezła cena
• 6 lat gwarancji

 Endorfy Fera 5 Black - wady:

• Brak znaczących

Cena na dzień publikacji: ok. 149 zł 

Gwarancja: 6 lata

Sprzęt do testów dostarczył: